Υπερτροφές και χορτοφαγία

Υπερτροφές και χορτοφαγία

Ευεργετικό ρόλο στην διατροφή ενός χορτοφάγου, μπορούν να προσφέρει μια κατηγορία τροφίμων, πολύ δημοφιλής τα τελευταία χρόνια, που είναι γνωστή ως «υπερτροφές». Υπερτροφές και χορτοφαγία αποτελούν δυο έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες.  Σε γενικές γραμμές, η λέξη «υπερτροφές» αποτελεί έναν μη ιατρικό όρο που αναφέρεται σε τρόφιμα που έχουν μια ασυνήθιστα υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες, αντιοξειδωτικά, ή άλλα θρεπτικά συστατικά σε σχέση με άλλα τρόφιμα και ωφελούν την υγεία. Παραδείγματα καθημερινών τροφίμων που έχει επικρατήσει να αναφέρονται ως «υπερτροφές» (superfoods) είναι: τα βατόμουρα, διάφοροι καρποί, το μπρόκολο κ.ά.

Σημαντικά οφέλη από την κατανάλωση υπερτροφών και συμπληρωμάτων υπερτροφών μπορούν να έχουν τα άτομα που κακοσιτίζονται και ακολουθούν ένα διατροφικό μοντέλο με τροφές πλούσιες σε θερμίδες, αλλά φτωχές σε θρεπτικά συστατικά. Τα διατροφικά συμπληρώματα «υπερτροφών», θα πρέπει να λαμβάνονται με τη σύμφωνη γνώμη και καθοδήγηση του ιατρού και του διαιτολόγου.

Η θέση

Σύμφωνα με τον American Dietetic Association, μια διατροφή θα πρέπει να είναι υγιεινή στο σύνολό της και να περιλαμβάνει ποικιλία τροφίμων και όχι να δίνει έμφαση σε μεμονωμένες… θαυματουργές τροφές. Η αναφερόμενη ως Μεσογειακή Διατροφή, αποτελεί ένα πρότυπο υγιεινής διατροφής και τρόπου ζωής, με ισχυρή συσχέτιση με αυτό που λέμε «καλή υγεία» και μακροζωία.

Η δική μας θέση είναι πως μια χορτοφαγική διατροφή, μπορεί να προσδώσει σημαντικά οφέλη για τον οργανισμό, πάντα υπό προϋποθέσεις. Παρακάτω, μπορείτε να δείτε ένα σύντομο video που αναλύω όλα αυτά τα οφέλη για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Παρακάτω παρατίθενται τα πιο σημαντικά διατροφικά χαρακτηριστικά ορισμένων «υπερτροφών»:

Σπιρουλίνα (Spirulina platensis)

Αποτελεί μια από τις πιο γνωστές υπερτροφές. Με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και ελάχιστες θερμίδες, παρέχει στον οργανισμό πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και αντιοξειδωτικά. Κλινικές έρευνες έχουν δείξει ότι η σπιρουλίνα είναι πιθανό να μειώσει τα συμπτώματα  της αλλεργικής ρινίτιδας. Σύμφωνα με την επίσημη θέση των διαιτολογικών συλλόγων της Αμερικής και του Καναδά για τους χορτοφάγους, η σπιρουλίνα παρόλο που περιέχει Β12, αυτή δεν έχει δραστική της μορφή και για αυτόν τον λόγο δεν θεωρείται αξιόπιστη πηγή Β12.

Γνωρίζετε ότι…

…η σπιρουλίνα έγινε διάσημη μετά την επιτυχημένη χρησιμοποίησή της από τη NASA, ως διαιτητικό συμπλήρωμα σε αστροναύτες κατά την διάρκεια διαστημικών αποστολών;

Ιπποφαές (Hippophae Ramnoides L.)

Ο καρπός του περιέχει πλήθος από πολύτιμα θρεπτικά συστατικά, όπως καροτενοειδή, φλαβονοειδή, φυτοστερόλες, βιταμίνη Ε, βιταμίνη Α, απαραίτητα λιπαρά οξέα, που αντιστοιχούν σε μια σειρά από πολύτιμες δράσεις: αντιοξειδωτική και αντι-υπερχοληστερολαιμική δράση, κάλυψη θρεπτικών συστατικών, αντιμετώπιση παθήσεων πεπτικού κ.ά. Το έλαιο του ιπποφαούς, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τοπική εξωτερική χρήση, στην αντιμετώπιση δερματικών παθήσεων (ακμής, δερματίτιδας, εκζέματος), εγκαυμάτων, πληγών κ.ά.

Μύρτιλλο (Bilberry)

Περιέχει πολλά βιοενεργά συστατικά, μεταξύ των οποίων οι ανθοκυανίνες, οι πολυφαινόλες, η ρεσβερατρόλη, το α-λινολενικό οξύ, βιταμίνες. με αποδεδειγμένη, ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.

Η προστασία της όρασης και η καθυστέρηση της εξέλιξης του γλαυκώματος αποτελούν πεδίο δράσης του μύρτιλλου. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι υπάρχουν οφέλη από την κατανάλωση μύρτιλλου, όπως προστασία έναντι λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος, έναντι των υπερλιπιδαιμιών (αύξηση καλής χοληστερόλης), έναντι του διαβήτη, των φλεγμονών κ.ά.

Ρόδι

Από την αρχαιότητα, το ρόδι είχε ιδιαίτερη θέση στη διατροφή και αντιμετώπιση των ασθενειών. Το υψηλό επίπεδο των αντιοξειδωτικών στον χυμό ροδιού, και ιδιαίτερα φλαβονοειδών (ανθοκυανινών, κουερσετίνης, ελλαγικού οξέος, κατεχινών κ.ά.), τανινών και βιταμίνης C, έχει φανεί πως μειώνει τον κίνδυνο δημιουργίας αθηροσκλήρωσης στα τοιχώματα των αρτηριών και κατ’ επέκταση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Μάλιστα, το ρόδι έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή από ό,τι το κόκκινο κρασί. Έρευνες, έχουν συνδέσει επίσης πιθανή ευεργετική δράση του ροδιού σε στοματικές και οδοντικές διαταραχές (αφθώδη στοματίτιδα, περιοδοντίτιδα κ.ά.), βακτηριακές μολύνσεις, προβλήματα ανδρικής γονιμότητας κ.ά.

Σκόρδο (Allium sativum)

Το σκόρδο ανήκει στα βολβώδη λαχανικά, συγγενεύει με το κρεμμύδι και το πράσο και χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια ως φαρμακευτικό μέσο για πολλά προβλήματα υγείας. Έχει χρησιμοποιηθεί  εδώ και 3000 χρόνια  από τους Κινέζους, ενώ και άλλοι πολιτισμοί το χρησιμοποιούσαν για θεραπευτικούς σκοπούς όπως οι Αιγύπτιοι, οι Βαβυλώνιοι και οι Ρωμαίοι.

Μελέτες έχουν δείξει ότι το σκόρδο μειώνει τα υψηλά επίπεδα αρτηριακής πίεσης και της «κακής» LDL χοληστερόλης, προστατεύοντας ταυτόχρονα την υγεία των αγγείων. Το σκόρδο φαίνεται να έχει και μια αντικαρκινική δράση, καθώς μειώνει τις πιθανότητες προσβολής από τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Το σκόρδο παρουσιάζει αντιπηκτικές ιδιότητες και για αυτόν τον λόγο θα πρέπει  οι ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα και επιθυμούν να καταναλώσουν σκόρδο, να ενημερώνουν τον θεράποντα ιατρό τους.

Γνωρίζετε ότι…

…το σκόρδο χρησιμοποιήθηκε ως αντισηπτικό για την αποφυγή της γάγγραινας κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ ήδη από το 1858 ο Παστέρ είχε διαπιστώσει τις αντιμικροβιακές ιδιότητες του σκόρδου;

Κρόκος (Crocus sativus L.)

Ο κρόκος, γνωστός και με τις ονομασίες ζαφορά και σαφράν, χρησιμοποιείτο ήδη από την αρχαιότητα,  καθώς ήταν γνωστές οι φαρμακευτικές και αφροδισιακές του ιδιότητες. Χρησιμοποιείτο επίσης για την καταπολέμηση της αϋπνίας και των δυσάρεστων αποτελεσμάτων του μεθυσιού. Οι χρωστικές, αρτυματικές και φαρμακευτικές ιδιότητες του κρόκου οφείλονται σε συστατικά όπως την κροκίνη, την πικροκροκίνη, την σαφρανάλη και σε καροτενοειδή όπως α- και β-καροτένιο, λυκοπένιο και ζεαξανθίνη. Σε πρόσφατες έρευνες, έχει φανεί πιθανή ωφέλεια της  χρήσης του εκχυλίσματος κρόκου στη μαθησιακή λειτουργία και σε περιστατικά ήπιας κατάθλιψης.

Κανέλα (Cassia cinnamon)

Είναι ευρέως γνωστή η επίδραση που μπορεί να έχει η κανέλα στη ρύθμιση του σακχάρου. Έχει ερευνηθεί η δράση της έναντι κυρίως της ρύθμισης του Διαβήτη Τύπου ΙΙ. Ο μηχανισμός δράσης της δεν είναι πλήρως διασαφηνισμένος, αλλά η αντιυπεργλυκαιμική δράση της κανέλας και η δυνατότητά της να μειώνει τα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.

Γαϊδουράγκαθο (Milk thistle)

Το γαϊδουράγκαθο είναι αυτοφυές στη Μεσόγειο. Χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια για την προστασία και βελτίωση της λειτουργία του ήπατος. Εργαστηριακές μελέτες έχουν δείξει ότι το γαϊδουράγκαθο μπορεί να ωφελήσει το ήπαρ και να το προστατεύσει, βοηθώντας στην ανάπτυξη των ηπατικών κυττάρων, καταπολεμώντας την οξείδωσή τους, αναστέλλοντας τη φλεγμονή τους.

Βιβλίο για υπερτροφές και χορτοφαγία

Αν σας ενδιαφέρει να μάθετε περισσότερα για υπερτροφές και χορτοφαγία, μπορείτε να διαβάσετε το πρώτο χορτοφαγικό βιβλίο που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, το 2013 με τίτλο: Κρέας; Όχι ευχαριστώ: Οδηγός διατροφής για χορτοφάγους, από τις εκδόσεις medΝutrition Publications.

Βιβλιογραφία (Υπερτροφές και Χορτοφαγία):

1. Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: Total Diet Approach to Healthy Eating. J Acad Nutr Diet. 2013;113:307-317.

2. Karkos P, Leong S, Karkos C., Sivaji N, and Assimakopoulos D. Spirulina in Clinical Practice: Evidence-Based Human Applications. Evid. Based Complement. Alternat. Med; 2011.

3. Suryakumar G, Gupta A. Medicinal and therapeutic potential of Sea buckthorn (Hippophae rhamnoides L.). J Ethnopharmacol. 2011 Nov 18;138(2):268-78.

4. Kalt W, Hanneken A, Milbury P and Tremblay F. Recent research on polyphenolics in vision and eye health. J Agric Food Chem 2010; 58(7): 4001-7

5. Jurenka J. Therapeutic Applications of Pomegranate (Punica granatum L.): A Review. Alternative Medicine Review 2008; 13 (2)

6. Ried K, Toben C, Fakler P. Effect of garlic on serum lipids: an updated meta-analysis. Nutr Rev. 2013 May;71(5):282-99.

7. Kirkham S, Akilen R, Sharma S, Tsiami A. The potential of cinnamon to reduce blood glucose levels in patients with type 2 diabetes and insulin resistance. Diabetes Obes Metab. 2009 Dec;11(12):1100-13

8. Fulvio Cacciapuoti, Anna Scognamiglio, Rossella Palumbo, Raffaele Forte and Federico Cacciapuoti. Silymarin in non alcoholic fatty liver disease. World J Hepatol. 2013 March 27; 5(3): 109-113.

9. Srivastava R, Ahmed H and  Saraf S. Crocus sativus L.: A comprehensive review. Pharmacogn Rev. 2010 Jul-Dec; 4(8): 200–208.

10. Medicinet online. Definition of: superfoods. http://www.medterms.com/script/main/art.asp?articlekey=125459